හැඳින්වීම
පුරාවිද්‍යා ක්ෂේත්රයේ වැදගත් සංදිස්ථානයක් වන කෞතුකාගාර, මානව වර්ගයා සහ පරිසරය පිළිබඳ මූලික පැහැදිලි සාක්ෂි සංරක්ෂණය හා අර්ථ නිරූපණය කිරීම සඳහා කැප වූ ආයතනයකි. අතීතයේ කෞතුකාගාර යන්න පැරණි භාණ්‌ඩ එකතුන් රැසක්‌ එක්රැස් කොට තිබෙන ස්‌ථානයක්‌ වුවත් වර්තමානය වන විට කෞතුකාගාර සමාජ ක්‍රියාවලිය හා බද්ධ වී ක්‍රියාකරන ඉතා වැදගත් ආයතනයක්‌ බවට පත් වී ඇත. අද කෞතුකාගාර ඒ ඒ රටවල සංස්කෘතික අධ්‍යාපනික හා විද්‍යාත්මක සංවර්ධනයට ද විනෝදාස්‌වාදය සඳහා ද පවත්වා ගෙන යනු ලබයි. මේ අනුව ඒ හා බැඳුණු විශාල කාර්යභාරයක්‌ කෞතුකාගාර මගින් සිදුවේ. කෞතුකාගාර විද්‍යාව තුළින් ප්‍රධාන වශයෙන් කෞතුකාගාර භාවිතයන් පිළිබඳ න්‍යායාත්මක අධ්‍යයනයක් සිදු කෙරෙන අතර කෞතුකාගාර හා සමාජය අතර තිබිය යුතු සම්බන්ධය ශක්තිමත් කිරීමට වෑයම් කරයි.
පුරාවිද්‍යා හා උරුම අධ්‍යයන ආයතනය විසින් ආරම්භ කරන ‘කෞතුකාගාර විද්‍යාව’ පාඨමාලාව කෞතුකාගාරය නම් ආයතනය හා එහි කාර්යභාරය පිළිබඳව උනන්දුවක් දක්වන සියලු දෙනා හට වටිනා අවස්ථාවක් වේ. මෙම පාඨමාලාව තුළින් කෞතුකාගාර ලෝකයට පුළුල්, න්‍යාය පදනම් කරගත් හැඳින්වීමක් සැපයීම අරමුණු කරගන්නා අතර දේශන තුළින් සිසුන්ට කෞතුකාගාර සහ ඔවුන්ගේ කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් මුහුණ දෙන අභියෝග සහ වගකීම් පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා ගත හැකිය. කෞතුකාගාරයක් යනු කුමක්ද, විවිධ වර්ගයේ කෞතුකාගාර සහ ප්‍රජාව තුළ ඔවුන්ගේ කාර්යභාරය පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමෙන් අනතුරුව, පාලනය, කළමනාකරණය, ප්‍රදර්ශන සහ කෞතුකාගාර රැකියා සහ වගකීම් ඇතුළු ක්ෂේත්‍ර ගණනාවක කෞතුකාගාරවල වර්තමාන හා මතුවෙමින් පවතින ගැටළු මෙහිදී සාකච්ඡා කෙරේ. කෞතුකාගාර නැරඹීමෙන් සිසුන්ට ක්ෂේත්රයේ ප්‍රායෝගික ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා ගත හැකි අතර කෞතුකාගාර න්‍යායට වර්තමාන උදාහරණ ලබා දෙනු ඇත.
කෞතුකාගාර ක්ෂේත්රයේ වසර ගණනාවක් පළපුරුද්ද හිමි එමෙන්ම කෞතුකාගාර විද්‍යාව විෂයෙහි දැනුම හිමි දේශක මඩුල්ලක් විසින් පවත්වන මෙම පාඨමාලාව, මෙරට කෞතුකාගාර පිළිබද අධ්‍යනයට ඇති අඩුපාඩුව මකා දැමීමට උත්සාහ දරයි.
පාඨමාලාවේ අරමුණු
- කෞතුකාගාරය නම් ආයතනය පිළිබද මූලික අවබෝධයක් ලබා දීම.
- කෞතුක විද්‍යාව හා කෞතුකාගාර ආචාරධර්ම පිළිබඳ මූලික න්‍යායන් භාවිතා කරමින් විශ්ලේෂණාත්මක ප්‍රවේශයක් ලබා දීම.
- කෞතුකාගාරවල සංවර්ධනය හා කාර්යයන් පිළිබඳ දැනුමක් දීම.
- කෞතුකාගාර හා සමාජය අතර ඇති සැබැදියාව ශක්තිමත් කිරීම.
පාඨමාලාව පිළිබඳ තොරතුරු
- දේශන ක්‍රමය: මාර්ගගත (Microsoft Teams)
- පාඨමාලා ආරම්භක දිනය: 2021.10.18
- අයදුම් කිරීම සඳහා අවසන් දිනය: .2021.10.15
- දේශන සෑම සතියේ දිනකම සඳුදා හා බ්‍රහස්පතින්දා ප.ව.8 සිට ප.ව. 10 දක්වා පැවැත්වේ.
- මාධ්‍ය: සිංහල
- වේලාව : පැය දෙක බැගින් වූ සැසි 15 (පැය 30)
(සෑම සැසියකම පැය 01 යි විනාඩි 40ක් දේශන සඳහා හා ඉතිරි විනාඩි 20 සාකච්ඡාව සඳහා වෙන් වේ.)
ඉගෙනුම් ක්‍රමවේදය
දේශන සියල්ල Microsoft Teams හරහා මාර්ගගතව පැවැත්වේ. පාඨමාලා කාලය තුළදී පාඨමාලා සම්බන්ධීකරක විසින් දේශන පිළිබද තොරතුරු හා අනෙකුත් අවශ්‍ය තොරතුරු සම්බන්ධයෙන් දැනුම් දීම සඳහා ඊමේල් හරහා සිසුන් සමඟ සම්බන්ධ වනු ඇත. IAHS අධ්‍යයන ඒකකයේ ඉගෙනුම් කළමනාකරණ පද්ධතිය (LMS) හරහා පාඨමාලාවේ දේශන වල පටිගත කල වීඩීයෝ සහ අදාළ කියවීම් (pdf) සිසුන්ට ලබා දෙනු ඇත.
පාඨමාලා ගාස්තු පිළිබඳ තොරතුරු
මුළු පාඨමාලා ගාස්තුව රු. 7,500.00 ක් වන අතර එම මුළු මුදල 2021 ඔක්තෝම්බර් 15 දින හෝ ඊට පෙර ගෙවිය යුතු වේ. ඔබට මුදල් බැංකුවට, අන්තර්ජාලය හරහා ක්‍රෙඩ්ට් කාඩ්, මොබයිල් මනි, හා වෙනත් ඔබට පහසු ආකාරයට මුදල් ගෙවිය හැක. ඔබ ලියාපදිංචි වු පසු ඔබට අවශ්‍ය තොරතුරු ලබා දෙනු ඇත.
අදාළ දිනයට පෙර ගාස්තුව ගෙවූ පුද්ගලයෙකුට කිසියම් හේතුවක් නිසා මෙම පාඨමාලාවට සහභාගී වීමට නොහැකි නම්, 2021 ඔක්තෝම්බර් 15 දින හෝ ඊට පෙර කරන ලද ලිඛිත ඉල්ලීමක් මත පාඨමාලා ගාස්තුව ඔහුට / ඇයට ආපසු ගෙවනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, පරිපාලන ගාස්තුව රු. 500 / = සම්පූර්ණ මුදලෙන් අඩු කරනු ලැබේ.
සහතික පත්‍රය
පාඨමාලාව අවසානයේදී සහභාගී වූ සියලු දෙනාට ආයතනය විසින් සහතික පත්‍රයක් නිකුත් කරනු ලබන අතර 80% සහභාගීත්වය ද අනිවාර්ය වේ.
විෂය ඒකක
| විෂය ඒකකය | දිනය |
| සමාරම්භය | 2021 ඔක්තෝම්බර් 18 |
| 01 දේශනය – කෞතුකාගාර විද්‍යාව පිළිබඳ හැඳින්වීම (I) | 2021 ඔක්තෝම්බර් 21 |
| 02 දේශනය – කෞතුකාගාර විද්‍යාව පිළිබඳ හැඳින්වීම (II) | 2021 ඔක්තෝම්බර් 25 |
| 03 දේශනය – එක්රැස් කිරීම සහ භාරකාරත්වය (I) | 2021 ඔක්තෝම්බර් 28 |
| 04 දේශනය – එක්රැස් කිරීම සහ භාරකාරත්වය (II) | 2021 නොවැම්බර් 01 |
| 05 දේශනය – කෞතුකාගාරවල ලේඛනගත කිරීම (I) | 2021 නොවැම්බර් 04 |
| 06 දේශනය – කෞතුකාගාරවල ලේඛනගත කිරීම (II) | 2021 නොවැම්බර් 08 |
| 07 දේශනය – කෞතුකාගාර අධ්‍යාපනය | 2021 නොවැම්බර් 11 |
| 08 දේශනය – කෞතුකාගාර ප්‍රදර්ශනය (I) | 2021 නොවැම්බර් 15 |
| 09 දේශනය – කෞතුකාගාර ප්‍රදර්ශනය (II) | 2021 නොවැම්බර් 18 |
| 10 දේශනය – කෞතුකාගාර කළමනාකරණය සහ පරිපාලනය / කෞතුකාගාර අලෙවිකරණය සහ මහජන සම්බන්ධතා | 2021 නොවැම්බර් 22 |
| 11 දේශනය – කෞතුකාගාර ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය | 2021 නොවැම්බර් 25 |
| 12 දේශනය – සංරක්ෂණය, හැසිරවීම සහ ගබඩා කිරීම (I) | 2021 නොවැම්බර් 29 |
| 13 දේශනය – සංරක්ෂණය, හැසිරවීම සහ ගබඩා කිරීම (II) | 2021 දෙසැම්බර් 02 |
| 14 දේශනය – පරිසර කෞතුකාගාරය (Eco Museum) සහ නව කෞතුකාගාර විද්‍යාවෙහි න්‍යායන් | 2021 දෙසැම්බර් 06 |
| 15 දේශනය – කෞතුකාගාර ආරක්ෂාව සහ ආපදා කළමනාකරණය | 2021 දෙසැම්බර් 09 |
| ප්‍රායෝගික වැඩසහනක් / ක්ෂේත්‍ර ගවේෂණයක් | රට තුළ පවතින තත්වය අනුව තීරණය කෙරේ. |
පාඨමාලාවේ අන්තර්ගතය
(01) කෞතුකාගාර විද්‍යාව පිළිබඳ හැඳින්වීම – (කාලය – පැය 04)
කෞතුකාගාරය හඳුන්වාදීම, එහි කාර්යභාරය හා කෞතුකාගාර වර්ග
කෞතුකාගාර දර්ශනය සහ ඒවායේ බහුකාර්ය ස්වභාවය සහ අරමුණු විමසා බැලීම.
(02) එක්රැස් කිරීම සහ භාරකාරත්වය (කාලය – පැය 04)
වර්තමාන න්‍යායන්, ක්‍රමවේදයන් සහ එක්රැස්කිරීමේ තාක්ෂණයන් විමර්ශනය කෙරේ.
(03) කෞතුකාගාරවල ලේඛනගත කිරීම – (කාලය – පැය 04)
කෞතුකාගාර ලේඛනයේ ස්ථාපිත ජාත්‍යන්තර සම්මතයන් සහ භාවිතයන් පිළිබඳ න්‍යායාත්මක ඩැනුමක් ලබා දෙන අතර, මෙහිදී කෞතුකාගාර එකතු කිරීමේ අදාළ වස්තු හා සම්බන්ධ තොරතුරු පටිගත කිරීම, ව්‍යුහගත කිරීම, නඩත්තු කිරීම සහ ලබා ගැනීම ඇතුළත් වේ.
(04) කෞතුකාගාර අධ්‍යාපනය – (කාලය – පැය 02)
කෞතුකාගාර සහ අධ්‍යාපනය අතර සහසම්බන්ධය පැහැදිලි කිරීම සඳහා ව්‍යුහගත කර ඇත. කෞතුකාගාර අධ්‍යාපනයේ අර්ථය හා අර්ථ දැක්වීම මෙන්ම ක්ෂේත්රයේ සිදු කරන ලද කාර්යයන්හි ඉතිහාසය ද ඇතුළත් වන වේ.
(05) කෞතුකාගාර ප්‍රදර්ශනය – (කාලය – පැය 04)
ස්ථිර ප්‍රදර්ශනය / තාවකාලික ප්‍රදර්ශනය / ජංගම ප්‍රදර්ශනය ආදිය
සංකල්පීය අවධියේ සිට අවසාන ක්‍රියාත්මක කිරීම දක්වා වූ සියලු තොරතුරු ඇතුළත් කෞතුකාගාර ප්‍රදර්ශනයේ මූලධර්ම පැහැදිලි කිරීමට අදහස් කෙරේ. කෞතුකාගාර ප්‍රදර්ශනයේ තොරතුරු සැලසුම් කිරීම සහ ආලෝකකරණය පිළිබඳ විවිධ අංශ පිළිබදව අවධානය යොමු කරයි.
(06) කෞතුකාගාර කළමනාකරණය සහ පරිපාලනය / කෞතුකාගාර අලෙවිකරණය සහ මහජන සම්බන්ධතා – (කාලය – පැය 02)
කෞතුකාගාරවල කළමනාකරණයේ මූලධර්ම හා උපාය මාර්ග කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට අදහස් කෙරේ. එක්රැස් කිරීමේ කළමනාකරණය, පරිපාලන රාමුව, ආචාර ධර්ම පද්ධතිය, ප්‍රදර්ශන කළමනාකරණය, නරඹන්නන්ගේ කළමනාකරණය සහ ප්‍රතිපත්ති සංවර්ධනය වැනි අංශ මෙහි ආවරණය කරයි.
කෞතුකාගාරවල සන්දර්භය තුළ අලෙවිකරණ හා මහජන සම්බන්ධතා වල විෂය පථය සහ අදාළතාවය පැහැදිලි කිරීම අරමුණු කර ගෙන ඇත. කෞතුකාගාරය සැකසීමේදී මහජන සම්බන්ධතාවයේ ස්වභාවය, ඇගයීම් තක්සේරු කිරීම සහ වැඩිදියුණු කිරීම, කෞතුකාගාර මහජන සේවා සහ ප්‍රවේශ්‍යතාව,කෞතුකාගාරය සංස්කෘතික වෙළඳ නාම ලෙස අවබෝධ කර ගැනීම පිලිබදව ආවරණය කෙරේ.
(07) කෞතුකාගාර ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය – (කාලය – පැය 02)
කෞතුකාගාර ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ තේමාව, සැලසුම් කිරීම, ක්‍රියාවලිය සහ ප්‍රවේශය, තාක්‍ෂණික අවශ්‍යතා, ඉදිකිරීම්, අනුවර්තනය හා නඩත්තුව.
(08) සංරක්ෂණය, හැසිරවීම සහ ගබඩා කිරීම – (කාලය – පැය 04)
කෞතුකාගාරවල සංරක්ෂණයේ කාර්යභාරය සහ වැදගත්කම පැහැදිලි කරනු ඇත.
පිරිහීමේ සාධක, සංරක්ෂණයේ ලේඛනවල කාර්යභාරය, වැළැක්වීමේ පියවර, කෞතුකාගාර වස්තු හැසිරවීම, ප්‍රවාහනය සහ ඇසුරුම් කිරීම සහ කෞතුකාගාර ගබඩා කිරීම වැනි මාතෘකා පැහැදිලි කරයි.
(09) පරිසර කෞතුකාගාරය සහ නව කෞතුකාගාර විද්‍යාවෙහි න්‍යායන් – කාලය – පැය 02 යි
සාම්ප්‍රදායික කෞතුකාගාරවලට වඩා වෙනස්ව පරිසර කෞතුකාගාර සංකල්පය හඳුන්වා දීම
පාරිසරික කෞතුකාගාරවල විෂය පථය අවබෝධ කර ගැනීම, ප්‍රජා සහභාගීත්වය, සුභසාධනය සහ උරුමය ප්‍රවර්ධනය හා සංරක්ෂණය කිරීමේදී ප්‍රජාවන්ගේ කාර්යභාරය අවබෝධ කර ගැනීම.
නව කෞතුකාගාර විද්‍යාවේ තේමාව ලෙස කෞතුකාගාර ක්ෂේත්රයේ සිදුවන නව වර්ධනයන් ගවේෂණය කිරීම, නව කෞතුකාගාරයේ විෂය පථය හා න්‍යායන් සාකච්ඡා කිරීම.
(10) කෞතුකාගාර ආරක්ෂාව සහ ආපදා කළමනාකරණය – කාලය – පැය 02 යි
කෞතුකාගාර තුළ ක්‍රියාත්මක වන ආරක්‍ෂක විධි විධාන හා ආපදා අවස්ථාවකදී කෞතුකාගාර විසින් ගත යුතු ක්‍රියා මාර්ග පිළිබඳව අවධානය යොමු කෙරේ.
ආචාර්ය මණ්ඩලය
- සදුන් බණ්ඩාර කුඩලිගම මයා
බාහිර කථිකාචාර්ය, කෞතුකාගාර විද්‍යා අධ්‍යයන අංශය, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනය,කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලය(2004 – 2005)
කෞතුකාගාර විද්‍යාව පිළිබඳ විද්‍යාවේදී උපාධිය, ජාතික කලා ඉතිහාසය පිළිබඳ ජාතික කෞතුකාගාර ආයතනය, සංරක්ෂණය සහ කෞතුකාගාර විද්‍යාව, ජාතික කෞතුකාගාරය, නවදිල්ලිය, ඉන්දියාව (2002 – 2007)
චිත්‍ර ශිල්පය පිළිබඳ ලලිත කලා උපාධිය, කලා විද්‍යාලය, (දිල්ලි විශ්ව විද්‍යාලය), නවදිල්ලිය, ඉන්දියාව (1997-2001)
- සංජීවනි විද්‍යාරත්න මිය
පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධිය, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනය, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය
ඉතිහාසය පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදී උපාධිය, කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලය
පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ඩිප්ලෝමාව, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනය, කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලය
කෞතුකාගාර විද්‍යාව පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධි ඩිප්ලෝමාව, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනය, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය
පාඨමාලා සම්බන්ධීකාරක
සිතානි ජයතිස්ස
දු.ක. අංකය – 0707899789
ඊමේල් ලිපිනය—sithani@iahs.lk
